ฉันเป็นตัวความนิ่งเงียบของที่ที่ลี้ลับ
ฉันเป็นตัวความรู้แท้ของผู้ที่มีความรู้แท้
ฉันเป็นตัวเชื้อของทุกสิ่งที่เกิดมา
ถ้าไม่มีฉันจะไม่มีสิ่งใดมีอยู่ได้
อำนาจวิเศษของฉันไม่มีวันจบสิ้น
สิ่งใดก็ตามที่มีพลังอำนาจ หรือมีโชคดี หรือ แข็งแรง
สิ่งนั้นเกิดจากส่วนที่เป็นเดชอำนาจของฉัน"
เทพที่เป็นคู่ของพระวิษณุ คือ พระศิวะ มีอุปนิสัยร้ายน่ากลัวตรงกันข้ามกับพระวิษณุที่คนนึกถึงในฐานะเทพผู้มีจิตใจประกอบไปด้วยสิ่งที่ดี พระองค์ทำงานอย่างต่อเนื่องเพื่อความร่มเย็นเป็นสุขของโลก เนื่องจากทรงคิดเช่นนี้ พระองค์จึงต้องอวตารมาเกิดในโลกมนุษย์ครั้งแล้วครั้งเล่า การอวตารนี้มีทั้งมาแบบหมดทั้งตัว เรียกว่า "อวตาร" มาเพียงบางส่วน เรียกว่า "อํศาวตาร" มาแบบเฉพาะกิจ เรียกว่า "อาเวศ"
อวตารของพระวิษณุ
คำสอนเกี่ยวกับเรื่องอวตารของพระเป็นเจ้าที่เก่าที่สุดพบในคัมภีร์ภควัทคีตา ซึ่งในคัมภีร์นั้นพระกฤษณะเปิดเผยพระองค์เองว่า คือ อวตารของพระเป็นเจ้าผู้ไม่เคยอยู่นิ่งเฉย
"แท้จริงแล้วฉันไม่เกิด ไม่เปลี่ยนแปลง
ฉันเป็นเจ้าของทุกสิ่ง
และเป็นนายที่มีอำนาจเต็มในการควบคุมธรรมชาติของฉันเอง
ถึงกระนั้นก็ตามฉันได้ใช้พลังอำนาจของฉันทำให้ฉันเกิดมา
เมื่อใดความถูกต้อง(ธรรม)เสื่อมและความไม่ถูกต้อง(อธรรม)เจริญ
ฉันก็จะถือกำเนิดแบบมีร่างกายขึ้นมา
เพื่อปกป้องผู้ที่ทำถูกต้องและเพื่อทำลายล้างผู้ทำไม่ถูกต้อง
เพื่อนำสิ่งที่ถูกต้อง(ธรรม)กลับมาประดิษฐานใหม่
ฉันจะเกิดทุกยุคทุกสมัย"
อวตารแบบเต็มที่ของพระวิษณุมีทั้งหมดมี 10 ปาง คือ
1. อวตารเป็นปลา (มตฺสฺยาวตาร)
2. อวตารเป็นหมูป่า (วราหาวตาร) เพื่อยกแผ่นดิน (ภูเทวี) ที่จมอยู่ที่บาดาลชั้น
รสาตละ ขึ้นมา
3. อวตารเป็นเต่า (กูรฺมาวตาร)
4. อวตารเป็นนรสิงห์ (นรสิงฺหาวตาร)
5. อวตารเป็น พราหมณ์ วามนะ (วามนาวตาร)
6. อวตารเป็นปรศุราม (ปรศุรามาวตาร)
7. อวตารเป็น ศรีราม เพื่อปราบราวณะ หรือ ทศกัณฐ์ (รามาวตาร)
8. อวตารเป็นพระฤษณะ (กฺฤษฺณาวตาร)
9. อวตารเป็นพระพุทธเจ้า (พุทฺธาวตาร)
10. จะอวตารเป็น กัลกิ (กลฺกฺยาวตาร)
แต่เมื่อรวมปางทีพระวิษณุมาเพียงบางส่วนหรือมาแบบเฉพาะกิจ มีดังนี้
11. พระพรหมา เป็นสนัตกุมาร ดำเนินชีวิตเป็นนักเรียนที่ถือเพศพรหมจรรย์ซึ่งเรียกว่า
พฺรหฺมจารี
12. พระเป็นเจ้าสูงสุดเป็น เทวฤาษีนารท เพื่อสอนลัทธิปัญจราตระ
13. พระวิษณุเป็นฤาษี 2 ตน คือ นระ และ นารยณะ เพื่อบำเพ็ญตบะที่ยากที่จะทำได้สำหรับคนทั่วไป
14. พระวิษณุเป็น กปิละ เพื่อสอน ปรัชญาสางขยะ
15. พระวิษณุเป็น ทัตตาเตรยะ ลูกของฤาษีอัตริ
16. พระวิษณุเป็นยัชญะ ลูกของประชาปติ นามว่า รุจิ
17. พระวิษณุเป็นลูกของ ภควาน นาภิ
18. พระวิษณุเป็น พระราชาปฤถุ
19. พระวิษณุเป็นธันวันตริ
20. พระวิษณุเป็นนางโมหินี
21. พระวิษณุเป็นพลราม
