พระวรุณนี้ ในไตรเพท ว่าเป็นโอรสนางอทิติเทพมารดรกับพระกัศยปเทพบิดรมีนามเต็มว่าพระวรุณาทิตย์ เป็นพระเชษฐาองค์แรกในพวกอาทิตย์ทั้งแปดแต่ใน มหาภารตะ ว่า พระวรุณเป็นโอรสพระฤษีกรรทมพรหมบุตร และใน รามเกียรติ์ ว่าเป็นบิดาสุรเสน นายทหารของพระราม

พระวรุณมีหน้าที่เป็นโลกบาลปรัศจิมทิศ (ทิศตะวันตก) ตามพระเวทว่าเป็นเจ้าฟ้าอยู่ทั่วไป มีมหิทธิศักดิ์ยิ่งกว่า เทพเจ้าอื่นๆนับว่าเธอเป็นผู้สร้างและบำรุงทั้งเทวโลกและมนุษยโลก เธอเกลียดความเท็จ แต่เปี่ยมอยู่ด้วยความเมตตากรุณา ฉะนั้นใครกล่าวเท็จหรือเสียสัญญา เธอย่อมใช้วรุณบาศคล้องไปลงทัณฑ์ หรือบันดาลให้มีอาการป่วยไข้เป็นต้น ถ้าใครอยู่ในสัตย์หรือรู้สึกเกรงต่อบาปแล้ว เธอก็ย่อมบำเหน็บให้มีความสุขสวัสดิ์และช่วยให้พ้นมฤตยูในบางคราว

ในพระเวท ว่า พระวรุณมิได้เป็นใหญ่เฉพาะในการน้ำอย่างเดียว คือเป็นเทพเจ้าแห่งทะเลและอากาศอีกด้วย แต่ในตอนหลังๆดูออกจะแบ่งให้มีหน้าที่สำหรับเฉพาะการน้ำ จึ่งมีนามอีกนามหนึ่งว่า สินธุปติ อนึ่งตาม
นิทานวัจนะเรื่อง พระนล

พระวรุณเทวราชองค์นี้ก็ได้เคยไปร่วมในงานสยุมพรนางทมยันตีธิดาท้าวภีมราชดวยครั้งหนึ่ง รูปโฉมของ
พระวรุณาทิตย์ เคยเห็นรูปที่เขียนทำเป็นรูปเทวดาทรงโฉมอันงาม มีสี่กร (บางแห่งว่าหกกร) หัตถ์ขวาถือ อาโภค (คือร่มที่ถูกน้ำไม่เปียกรูปคล้ายเศียรนาค) หัตถ์ซ้ายถือบาศคือบ่วง มีผิวกายอันขาวผ่อง (ซึ่งน่าจะเป็น สีแดงอย่างทิเบตว่า เพราะเป็นพวกอาทิตย์) ส่วนพาหนะนั้นเป็นมังกร แต่เคยเห็น ภาพ มัก เขียน เป็นรูปจระเข้ มีเมืองที่อยู่ชื่อวสุธา หรือสุขะ และมักสถิตบนบุษปคีรี อาภรณ์ควรเขียน ให้มี อย่างเดียว กับ พระอินทร์ เพราะเป็นลูกร่วมชนกชนนีกัน แต่ควรมีรัศมีกายขาว เพราะเกี่ยวกับน้ำ และตรงกับ สีกาย ที่คัมภีร์ของ พวกมหายาน